Trẻ còi xương là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại mà nhiều gia đình đang phải đối mặt hiện nay. Các bậc cha mẹ quan tâm và muốn tìm hiểu về giải pháp cho trẻ còi xương để giúp con yêu phát triển một cách toàn diện và khỏe mạnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những giải pháp hữu ích để giúp trẻ còi xương phục hồi và phát triển chiều cao.
1. Dấu hiệu bé còi xương chậm lớn – Phân biệt với trẻ suy dinh dưỡng
Điều đầu tiên là các mẹ cần xác định đúng tình trạng của con mình. Xem có phải con chính xác đang bị còi xương gây nên chậm lớn hay không. Có rất nhiều mẹ thường nhầm lẫn còi xương và suy dinh dưỡng. Cả hai đều có thể khiến trẻ trông chậm lớn hơn các bé cùng lứa tuổi. Thực tế thì đây là hai căn bệnh khác nhau và cách chữa trị cũng khác nhau. Mẹ có thể dựa vào một số dấu hiệu đặc trưng của từng bệnh mà phân biệt được chúng.
1.1. Dấu hiệu trẻ còi xương chậm lớn
Trẻ còi xương chậm lớn thường có các dấu hiệu như sau:
- Chậm biết lẫy, bò đi, mọc răng, có khả năng rối loạn trương cơ lực.
- Thấp còi, chậm phát triển chiều cao, cân nặng.
- Lười bú, biếng ăn, chán ăn.
- Chân tay cong, có thể bị chân vòng kiềng hoặc vẹo cột sống.
- Rụng tóc vành khăn.
- Táo bón.
- Ngủ không ngon, hay quấy khóc.
- Đổ mồ hôi trộm.
- Xương sọ mềm, đầu bị bẹp, có bướu ở đỉnh đầu hoặc trán, thóp mềm, rộng, lâu đóng kín.
- Da xanh xao, vàng vọt, có biểu hiện thiếu máu.
- Nặng hơn trẻ bị co giật vì hạ canxi, gây ra chân chữ bát, chữ O, chuỗi hạt sườn…
1.2. Dấu hiệu trẻ suy dinh dưỡng
Khác với còi xương, trẻ suy dinh dưỡng sẽ có một số biểu hiện như sau:
- Thường hay mệt mỏi, chán ăn, đề kháng yếu và dễ mắc bệnh.
- Trẻ chậm mọc răng và chậm các hoạt động phát triển vận động như đứng, ngồi, đi…chậm phát triển chiều cao cân nặng.
- Trẻ thường xuyên quấy khóc, bị đứng cân hoặc sụt cân.
- Suy dinh dưỡng nặng có thể thể hiện qua 3 thể là: teo đét, phù và hỗn hợp.
Những dấu hiệu về còi xương và suy dinh dưỡng nếu không thật sự để ý các bậc cha mẹ rất có thể bị nhầm lẫn giữa hai chứng bệnh này. Do đó mẹ cần hiểu rõ kiến thức về hai căn bệnh này cũng như thường xuyên đến khám và hỏi ý kiến của bác sĩ để có được cách chữa trị tốt nhất, giúp con cao lớn khỏe mạnh.
2. Nguyên nhân bé còi xương chậm lớn và cách phòng tránh
Tại sao trẻ còi xương chậm lớn là băn khoăn lớn của nhiều bậc cha mẹ, khi ai cũng cho rằng gia đình đã chăm sóc con rất tốt. Tuy nhiên có 5 nguyên nhân khiến trẻ còi xương chậm lớn sau mà có thể bạn chưa biết.
2.1. Di truyền từ cha mẹ
Còi xương do di truyền tuy tỉ lệ thấp nhưng vẫn có khả năng xảy ra nếu cha mẹ từng có tiền sử bệnh. Tin xấu là còi xương chậm lớn do di truyền rất khó khắc phục qua chế độ dinh dưỡng tại nhà. Chính vì vậy, khi bản thân hoặc bạn đời có lịch sử bị còi xương hoặc thấp còi, cha mẹ cần hết sức cẩn thận, thăm khám thai thường xuyên và xin ý kiến tư vấn từ bác sĩ.
Ngay trong giai đoạn mang thai, người mẹ cần chú trọng bổ sung các dưỡng chất quan trọng như: Canxi, Vitamin D và các khoáng chất cần thiết khác thông qua chế độ dinh dưỡng hoặc thuốc/ thực phẩm chức năng
Cha mẹ cũng cần chú ý rằng, với trường hợp còi xương chậm lớn do di truyền, nồng độ Photpho trong máu của trẻ rất thấp, cần phải bổ sung thường xuyên.
2.2. Mẹ thiếu Vitamin D khi mang thai
Vitamin D là chất không thể thiếu cho sự phát triển của trẻ. Mẹ cần bổ sung ngay trong giai đoạn mang thai, đề phòng trẻ sinh ra bị còi xương chậm lớn.
Theo các chuyên gia y tế, phụ nữ mang thai cần bổ sung Vitamin D mỗi ngày trong suốt thời gian mang thai và cho con bú. Mẹ có thể bổ sung Vitamin D qua bốn cách:
- Tắm nắng hàng ngày: Mẹ nên tắm nắng trong khung giờ từ 6- 9 giờ sáng và sau 5 giờ chiều, 10-15 phút mỗi ngày
- Bổ sung các thực phẩm giàu Vitamin D như: Cá hồi, cá thu, nước cam, sữa ít béo, ngũ cốc, trứng gà,…
- Sử dụng thực phẩm chức năng chứa Vitamin D: Nên ưu tiên chọn các thực phẩm chức năng chứa Vitamin D3, Canxi nano và MK7 để cơ thể được hấp thụ tốt nhất.
- Bổ sung Vitamin D qua thuốc: Có 2 dạng Vitamin D phổ biến là Ergocalciferol có nguồn gốc từ thực vật và Cholecalciferol có nguồn gốc từ động vật. Lưu ý luôn xin ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
2.3. Trẻ thiếu Vitamin D và Canxi
Trẻ thiếu Vitamin D và Canxi là nguyên nhân chính khiến trẻ bị còi xương chậm lớn. Bạn có thể hiểu vai trò của hai chất này với tình trạng phát triển của trẻ như sau:
- Canxi: Đóng vai trò thiết yếu cho sự phát triển của xương, làm chắc xương, chống loãng xương, còi xương, đồng thời giúp duy trì hoạt động của cơ bắp, thông máu, phát tín hiệu cho các tế bào thần kinh, và giúp tiết chế một số kích thích tố (hormones).
- Vitamin D: Hoạt động như một hormone giúp điều hòa và duy trì sự ổn định của Canxi và Photphat trong máu, nhờ đó tạo điều kiện thuận lợi cho xương phát triển vững chắc, giúp trẻ lớn nhanh và ngăn ngừa bệnh còi xương.
Chính vì vậy, bạn nên bổ sung các thực phẩm giàu Vitamin D và thực phẩm giàu Canxi vào bữa ăn hàng ngày của trẻ như: ngũ cốc, sữa, trứng, cá,…
Bên cạnh đó, Canxi và Vitamin D cũng có thể bổ sung qua đường uống (thuốc hoặc thực phẩm chức năng).
Các chuyên gia khuyên rằng nên để trẻ uống Canxi và vitamin D. Cùng lúc để hấp thụ Canxi gấp 10 so với bình thường, giúp phòng ngừa còi xương và phát triển chiều cao tối đa cho trẻ.
2.4. Trẻ mắc bệnh lý gây còi xương chậm lớn
Một số bệnh lý sau có thể khiến bé còi xương chậm lớn, cha mẹ cần hết sức lưu ý:
- Bệnh lý về đường tiêu hóa, khiến trẻ không hấp thụ được các chất dinh dưỡng bổ sung.
- Các bệnh giun sán, nhiễm khuẩn, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và vận chuyển thức ăn, làm suy giảm hệ miễn dịch của trẻ.
- Trẻ bị táo bón.
- Trẻ mắc bệnh Celiac.
- Bệnh viêm ruột.
- Xơ nang.
- Vấn đề về thận.
Các mẹ cần theo dõi trẻ thường xuyên để phát hiện bệnh và điều trị sớm nhất. Có như thế mới không lo trẻ bị còi xương chậm lớn do ảnh hưởng của bệnh lý.
2.5. Chế độ dinh dưỡng của trẻ thiếu Canxi, Vitamin D và các khoáng chất khác
Một chế độ dinh dưỡng đạt tiêu chuẩn của trẻ là cần bao gồm các loại Vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể: Vitamin D, Canxi, Đạm, Kẽm, Magie, Vitamin C,… với hàm lượng hợp lý tùy thuộc mỗi giai đoạn phát triển của trẻ.
Khi cơ thể trẻ thiếu dinh dưỡng (đặc biệt là Canxi và Vitamin D), trẻ có nguy cơ bị còi xương và chậm phát triển chiều cao, cân nặng. Chính vì vậy, mẹ cần hết sức chú ý về chế độ ăn uống hàng ngày của con.
- Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, con nên bú mẹ hoàn toàn.
- Từ 6 tháng trở lên con đã có thể ăn dặm. Lúc này hãy lên thực đơn ăn uống hàng ngày với đầy đủ các chất dinh dưỡng.
3. Bé còi xương chậm lớn phải làm sao?
Khi thấy con có biểu hiện còi xương chậm lớn, có rất nhiều mẹ luôn hoang mang không biết trẻ chậm lớn phải làm sao, trẻ chậm lớn nên ăn gì,…
Trong khoảng thời gian con xuất hiện những dấu hiệu về còi xương chậm lớn, ngoài việc đưa con đi thăm khám, nên áp dụng một số cách sau tại nhà để giúp con cải thiện tình trạng sức khỏe nhanh hơn, bạn hãy theo dõi và áp dụng phù hợp tùy tình trạng của con nhé!
3.1. Trẻ còi xương chậm lớn nên ăn gì?
- Thực phẩm giàu Canxi: Trẻ 3 tuổi cần 500-600mg canxi/ngày. Thực phẩm giàu Canxi cho trẻ có thể kể đến: Sữa chua, phô mai, cá mòi, ngũ cốc, đậu phụ, cải xoăn,…
- Thực phẩm giàu Vitamin D: Trẻ 3 tuổi cần 600 IU/ ngày. Các thực phẩm giàu Vitamin D là: Hải sản, cá, sò, trứng cá, đậu nành, nấm, ngũ cốc…
- Thực phẩm giàu Photpho: Trẻ 3 tuổi cần khoảng 460mg Photpho/ ngày. Mẹ có thể sử dụng nhiều thực phẩm chứa photpho như: Khoai tây, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa… để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng mỗi ngày cho trẻ.
- Thực phẩm giàu chất Đạm: Chất đạm vừa cung cấp năng lượng vừa củng cố cơ bắp giúp trẻ tăng cân đạt chuẩn và luôn khỏe mạnh. Nhu cầu chất đạm của trẻ từ 1 – 3 tuổi là 28gram/ ngày. Mẹ nên cho trẻ ăn: Thịt gà, trứng, thịt bò, đậu cove,… để tăng chất đạm cho con mạnh khỏe và lớn nhanh nhé!
- Thực phẩm giàu Kẽm: Trẻ 3 tuổi cần 5mg kẽm nguyên tố/ ngày. Thực phẩm chứa Kẽm có thể kể đến: Ngũ cốc, hàu, sò, trai, các loại đậu…
- Thực phẩm giàu chất béo: Trẻ 3 tuổi cần 30-40g chất béo/ ngày. Trong mỗi bát bột hoặc cháo cần thêm 1 – 2 muỗng dầu để cơ thể trẻ hấp thu hiệu quả những Vitamin tan trong chất béo như Vitamin D, K, E…
3.2. Bổ sung Canxi và Vitamin D cho trẻ qua thuốc/ thực phẩm chức năng
Một lưu ý cần nhớ nếu thấy bổ sung qua đường ăn uống không đủ, các mẹ nên cân nhắc bổ sung bằng thuốc/ thực phẩm chức năng (TPCN) cho trẻ còi xương chậm lớn. Tuy nhiên, chúng ta tuyệt đối không tự tiện bổ sung cho con mà cần đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho con sử dụng bất cứ loại thuốc hay TPCN nào.
Đây là những khoáng chất quan trọng đối với trẻ còi xương chậm lớn:
- Canxi: Thực hiện nhiệm vụ chính hình thành và hỗ trợ hệ xương chắc khỏe. Đặc biệt khi bổ sung Canxi nano có thể giúp thẩm thấu vào xương nhanh gấp 200 lần Canxi thường. Từ đó nuôi dưỡng và nâng cấp hệ xương cho bé còi xương chậm lớn hiệu quả hơn.
- MK7 và Vitamin D3: Sẽ giúp Canxi hấp thu vào cơ thể một cách nhanh chóng và trọn vẹn nhất. Điều đó đem lại hiệu quả không ngờ để hỗ trợ trẻ khỏe mạnh.
Một số loại thuốc/ TPCN hiệu quả cho trẻ em còi xương chậm lớn có thể kể đến: Aquadetrim, Ergocalciferol, Cholecalciferol, Infadin, Calcium Corbiere, Canxi B1 – B2 – B6, Calcinol®,…
3.3. Đảm bảo trẻ tắm nắng mỗi ngày và đúng cách
Trong ánh nắng cố nhiều Vitamin D giúp hấp thụ Canxi và phát triển xương cho trẻ. Vì thế, các mẹ nhất định phải cho con tắm nắng mỗi ngày nhằm cải thiện tốt tình trạng còi xương chậm lớn. Lời khuyên cách tắm nắng tốt nhất cho bé:
- Tắm nắng đều đặn mỗi ngày.
- Chọn một địa điểm rộng rãi, kín gió.
- Cho bé tiếp xúc với nắng sớm mỗi ngày 20 – 20 phút trong khoảng thời gian từ 6-7h hoặc 16-17h.
- Khi tắm, mẹ để lộ lần lượt từng bộ phận như lưng, tay, chân, ngực của con ra tiếp xúc trực tiếp với nắng.
- Tuyệt đối không nên để ánh nắng gay gắt chiếu thẳng vào mặt, đầu.
- Không tắm nắng quá nhiều mà cũng không quá ít dưới 15 phút/ ngày. Vì sẽ không mang lại hiệu quả cao nhất cho con.
3.4. Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên
Việc vận động và ra ngoài thường xuyên sẽ giúp trẻ hấp thụ được Canxi, Vitamin D. Ngoài ra còn giúp xương vững chắc hơn và tăng cường hệ miễn dịch. Điều này đặc biệt quan trọng để con khắc phục tình trạng còi xương chậm lớn.
Khi con đã lớn hơn, mẹ có thể gợi ý và hướng dẫn cho con tập một số bài tập tăng chiều cao tại nhà để tăng cường sự chắc khỏe của xương. Điều đó giúp con tăng chiều cao nhanh chóng, loại bỏ tình trạng còi xương chậm lớn nhé!
3.5. Giúp trẻ ngủ sớm và đủ giấc
Ngoài những yếu tố trên, trẻ còn cần có những giấc ngủ sâu. Vì khi ngủ, cơ thể được nghỉ ngơi, tiết ra các hormone tăng trưởng, củng cố hệ xương.
Nếu ngủ trễ hoặc không ngủ đủ giấc, trẻ dễ bị suy nhược cơ thể, kém hấp thu chậm lớn. Các mẹ nên cho bé lên giường đi ngủ 21h để đảm bảo con ngủ đủ 8-9 tiếng/ ngày.
Qua những chia sẻ trên của Royal Care về hành trình điều trị cho con còi xương chậm lớn. Chúng ta có thể thấy rõ tầm quan trọng của việc cung cấp đủ dưỡng chất ngay từ khi còn nhỏ. Chỉ cần đảm bảo thực hiện được những điều trên, bé còi xương chậm lớn sẽ không còn là nỗi lo của mọi bậc phụ huynh khi phát hiện ra các dấu hiệu bệnh của con.
